نمونه لایحه مطالبه وجه سفته

مطالبه وجه سفته فرآیندی حقوقی است که برای بازپس گیری طلب از صادرکننده این سند تجاری به کار می رود. برای آغاز این فرآیند، تنظیم دقیق دادخواست و در ادامه، ارائه لایحه دفاعیه یا تکمیلی متناسب با شرایط پرونده، از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مسیر، آگاهی از جزئیات قانونی و نحوه نگارش صحیح این اسناد، نقش کلیدی در احقاق حقوق دارنده سفته ایفا می کند و می تواند تجربه مطالبه را به مراتب مؤثرتر سازد. این مقاله، راهنمایی جامع و کاربردی برای تمامی افرادی است که درگیر مطالبه وجه سفته هستند.

هنگامی که فردی خود را در جایگاه دارنده یک سفته می یابد که موعد پرداخت آن فرا رسیده اما وجه آن وصول نشده است، احساس نگرانی و اضطراب طبیعی است. اینجاست که قدم گذاشتن در مسیر قانونی مطالبه وجه سفته آغاز می شود، مسیری که با درک صحیح از قوانین و ابزارهای حقوقی، می تواند به بازپس گیری حق منجر شود. در این سفر حقوقی، آشنایی با تفاوت های دادخواست و لایحه، اهمیت واخواست سفته، و همچنین شناخت انواع سفته ها (مانند سفته سفید امضا یا تضمینی)، چراغ راه شما خواهد بود. تصور کنید که این مقاله، نقش یک راهنما را برای شما ایفا می کند تا با اطمینان خاطر بیشتری در این مسیر گام بردارید و با نمونه های کاربردی، چگونگی احقاق حقوق خود را به بهترین شکل ممکن بیاموزید.

آشنایی با سفته و مفاهیم اولیه: سنگ بنای مطالبه

پیش از آنکه به چگونگی مطالبه وجه سفته بپردازیم، ضروری است که درکی عمیق از ماهیت این سند تجاری و اصطلاحات مرتبط با آن پیدا کنیم. سفته، به عنوان یکی از مهم ترین اسناد تجاری، نقش حیاتی در معاملات مالی و اعتباری ایفا می کند و آگاهی از ارکان و ویژگی های آن، زیربنای هر اقدام حقوقی موفق در این زمینه خواهد بود. بیایید قدم به قدم به قلب این سند اعتباری سفر کنیم.

سفته چیست؟ تعریف و ارکان آن در دنیای تجارت

سفته، که در قانون تجارت با عنوان «فته طلب» نیز شناخته می شود، سندی است که صادرکننده آن تعهد می کند مبلغ معینی را در موعد مشخص یا به محض مطالبه، در وجه دارنده یا به حواله کرد او پرداخت کند. این تعریف ساده، گویای قدرت و کارکرد گسترده این سند در روابط تجاری و مالی است.

ماده ۳۰۷ قانون تجارت ایران به صراحت بیان می دارد: «فته طلب سندی است که به موجب آن امضاکننده تعهد می کند مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین و یا به حواله کرد آن شخص کارسازی نماید.» این ماده، جوهره سفته را به خوبی بیان می کند. اما ارکان اصلی یک سفته که عدم وجود هر یک می تواند اعتبار تجاری آن را تحت تأثیر قرار دهد، شامل موارد زیر است:

• امضاء یا مهر صادرکننده: بدون امضاء یا مهر، سند فاقد اعتبار است.
• تاریخ صدور: برای تعیین مواعد قانونی بسیار حیاتی است.
• مبلغ سفته: باید با حروف و رقم به طور کامل و بدون ابهام درج شود.
• تاریخ سررسید: موعد پرداخت وجه سفته را مشخص می کند (می تواند عندالمطالبه باشد).
• نام گیرنده وجه: مشخص می کند که سفته در وجه چه کسی صادر شده است (می تواند در وجه حامل باشد).

تفاوت سفته با چک و برات در برخی جزئیات قانونی و کاربردی نهفته است. چک عمدتاً برای پرداخت های فوری و حال صادر می شود و دارای جنبه کیفری در صورت عدم پرداخت است، در حالی که سفته بیشتر جنبه اعتباری و مدت دار دارد و مطالبه آن صرفاً حقوقی است. برات نیز سندی پیچیده تر با حضور سه طرف (برات کش، برات گیر و دارنده) است که عمدتاً در معاملات بزرگ تجاری و بین المللی کاربرد دارد.

انواع سفته نیز بر اساس شرایط تکمیل آن شامل سفته با تاریخ، بدون تاریخ (که دارنده می تواند تاریخ سررسید را درج کند)، سفته سفید امضا (که مبلغ و سایر جزئیات پس از امضا تکمیل می شود) و سفته تضمینی (که برای تضمین انجام تعهدی خاص صادر می شود) تقسیم بندی می شوند. هر کدام از این انواع، ملاحظات حقوقی خاص خود را در زمان مطالبه خواهند داشت که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت.

واخواست سفته، چرا و چگونه؟ اهمیت برگشت زدن سفته

واخواست سفته، عملی حیاتی است که نقش آن در حفظ امتیازات تجاری سفته کمتر از خود سند نیست. اگرچه این واژه ممکن است در ابتدا کمی گنگ به نظر برسد، اما مفهوم آن شباهت زیادی به برگشت زدن چک دارد. زمانی که صادرکننده سفته در تاریخ سررسید، وجه آن را پرداخت نمی کند، دارنده سفته باید ظرف مهلت قانونی اقدام به واخواست آن کند.

واخواست سفته در واقع یک سند رسمی است که توسط دفاتر اسناد رسمی یا از طریق دفاتر خدمات قضایی (در برخی موارد خاص) تنظیم می شود و عدم پرداخت وجه سفته را به اطلاع صادرکننده و سایر مسئولان سفته (مانند ظهرنویسان) می رساند. این اقدام، به مثابه هشدار رسمی است که دارنده قصد دارد از حقوق قانونی خود استفاده کند.

مهلت قانونی واخواست سفته

بر اساس قانون تجارت، مهلت واخواست سفته ده روز از تاریخ سررسید سفته است. این مهلت، یکی از حساس ترین زمان بندی های حقوقی در فرآیند مطالبه سفته به شمار می رود. تصور کنید که شما دارنده سفته ای هستید و پس از سررسید، پرداخت انجام نمی شود؛ فرصت شما برای حفظ کامل امتیازات تجاری سفته تنها ده روز است.

عواقب عدم واخواست به موقع سفته

عدم واخواست سفته در مهلت مقرر، دارنده را از برخی امتیازات مهم محروم می سازد. مهم ترین این عواقب عبارتند از:

• از دست دادن مسئولیت تضامنی: در صورت واخواست به موقع، دارنده می تواند هم زمان یا به صورت جداگانه علیه صادرکننده، ظهرنویسان و ضامنین سفته اقامه دعوا کند و هر یک از آن ها مسئول پرداخت تمام وجه سفته خواهد بود. با عدم واخواست، این مسئولیت تضامنی علیه ظهرنویسان و ضامنین از بین می رود و تنها می توان از صادرکننده سفته مطالبه وجه کرد.
• از دست دادن حق تأمین خواسته بدون تودیع خسارت احتمالی: یکی از بزرگترین مزایای سفته واخواست شده، امکان درخواست تأمین خواسته (توقیف اموال بدهکار) بدون نیاز به پرداخت خسارت احتمالی است. این بدان معناست که دادگاه بلافاصله پس از درخواست، دستور توقیف اموال را صادر می کند و دارنده سفته نیازی به پرداخت درصدی از مبلغ سفته به عنوان خسارت احتمالی ندارد. در صورت عدم واخواست، این امتیاز از بین می رود و برای تأمین خواسته، باید خسارت احتمالی به صندوق دادگستری واریز شود.

این امتیازات، نشان دهنده اهمیت حیاتی واخواست در مسیر مطالبه وجه سفته است. بدون آن، مسیر حقوقی طولانی تر و پرهزینه تر خواهد شد.

هزینه واخواست سفته

واخواست سفته نیز مانند هر فرآیند قانونی دیگر، مستلزم پرداخت هزینه هایی است. این هزینه معمولاً درصدی از مبلغ سفته (به عنوان مثال، دو درصد) است که به هنگام تنظیم واخواست نامه پرداخت می شود. البته، دارنده سفته می تواند این هزینه را در دادخواست خود از خوانده مطالبه کند.

مراحل گام به گام مطالبه وجه سفته: نقشه راه حقوقی شما

پس از آشنایی با سفته و مفهوم واخواست، زمان آن می رسد که به مراحل عملی مطالبه وجه آن بپردازیم. این فرآیند، خود به خود پیچیدگی هایی دارد، اما با یک نقشه راه روشن و گام های دقیق، می توان این مسیر را با موفقیت طی کرد. در این بخش، قدم به قدم همراه شما هستیم تا از انتخاب مرجع قضایی تا تهیه مدارک لازم و شناخت ابزارهای حقوقی، هر آنچه را نیاز دارید، بدانید.

مسیر انتخاب مرجع قضایی: شورای حل اختلاف یا دادگاه عمومی؟

یکی از اولین و مهم ترین تصمیم ها در مسیر مطالبه وجه سفته، تعیین مرجع صالح برای رسیدگی به دعوا است. این انتخاب، بر اساس مبلغ سفته و گاهی محل اقامت خوانده، صورت می گیرد:

• شورای حل اختلاف: اگر مبلغ سفته کمتر از ۲۰ میلیون تومان باشد، مرجع صالح برای رسیدگی به آن، شورای حل اختلاف است. این شوراها، فرآیند رسیدگی ساده تر و سریع تری دارند.
• دادگاه عمومی حقوقی: برای مبالغ بالای ۲۰ میلیون تومان، پرونده باید در دادگاه عمومی حقوقی مطرح شود. رسیدگی در این دادگاه ها، مراحل رسمی تر و زمان برتری دارد.

همچنین، در برخی شرایط خاص، امکان مطالبه وجه سفته از طریق اداره اجرای ثبت نیز وجود دارد، اما این روش کمتر متداول است و بیشتر برای اسناد لازم الاجرای دیگر مانند چک کاربرد دارد.

مدارک لازم: عصای دست شما در دادگاه

برای طرح دعوای مطالبه وجه سفته، گردآوری و ارائه مدارک لازم از اهمیت بالایی برخوردار است. این مدارک، اسناد و شواهدی هستند که ادعای شما را ثابت می کنند و بدون آن ها، پیشبرد پرونده دشوار خواهد بود. مهم ترین مدارک عبارتند از:

1. اصل سفته: مهم ترین سند اثباتی، اصل سفته است. (فقط رونوشت برابر اصل به دادگاه ارائه دهید و اصل سفته را برای خودتان نگه دارید و تنها در صورت دستور دادگاه، اصل را ارائه دهید)
2. رونوشت واخواست نامه: در صورتی که سفته واخواست شده باشد، رونوشت مصدق واخواست نامه باید به پیوست دادخواست ارائه شود. این سند، اثبات می کند که مراحل قانونی واخواست به درستی طی شده است.
3. کپی شناسنامه و کارت ملی: کپی مدارک هویتی خواهان (و خوانده در صورت دسترسی به اطلاعات دقیق) ضروری است.
4. وکالت نامه وکیل: اگر از طریق وکیل اقدام می کنید، وکالت نامه رسمی وی لازم است.
5. اظهارنامه: در مواردی که سفته بدون تاریخ سررسید صادر شده باشد، ارسال اظهارنامه قضایی به صادرکننده برای تعیین تکلیف و مطالبه وجه، از مراحل اولیه است.

تهیه دقیق این مدارک و اطمینان از صحت و کامل بودن آن ها، می تواند تأثیر بسزایی در سرعت و نتیجه پرونده داشته باشد. این ها نه تنها ابزارهای قانونی شما، بلکه روایت گر داستان طلب شما در برابر قاضی خواهند بود.

تفاوت دادخواست و لایحه: دو ابزار حقوقی در دستان شما

در مسیر حقوقی مطالبه سفته، با دو واژه کلیدی مواجه خواهید شد: دادخواست و لایحه. هرچند هر دو از اسناد کتبی هستند که به دادگاه ارائه می شوند، اما کارکرد و زمان ارائه آن ها متفاوت است. درک این تفاوت، به شما کمک می کند تا در هر مرحله از دادرسی، ابزار مناسب را به کار گیرید.

دادخواست: آغازگر یک دعوا

دادخواست، سند اولیه و اصلی است که برای آغاز یک دعوای حقوقی به دادگاه تقدیم می شود. در واقع، بدون دادخواست، هیچ دعوایی آغاز نمی شود. دادخواست به منزله درخواست رسمی از دادگاه برای رسیدگی به یک اختلاف و صدور حکم است. این سند شامل اطلاعات حیاتی زیر است:

• مشخصات کامل خواهان و خوانده: شامل نام، نام خانوادگی، محل اقامت و سایر اطلاعات شناسایی.
• خواسته: یعنی آنچه از دادگاه می خواهید (مثلاً مطالبه وجه سفته به مبلغ مشخص).
• دلایل و مستندات: اشاره به سفته، واخواست نامه و سایر شواهد موجود.
• شرح دادخواست: توضیح مختصری از اتفاق رخ داده و توجیه قانونی خواسته.

تنظیم دقیق و کامل دادخواست، اولین گام و شاید مهم ترین گام در احقاق حقوق شماست، زیرا اساس پرونده را تشکیل می دهد و راهنمای دادگاه برای رسیدگی اولیه خواهد بود.

لایحه: سند تکمیلی و دفاعی

لایحه، بر خلاف دادخواست که آغازگر دعوا است، سندی است که در طول فرآیند دادرسی، پس از تقدیم دادخواست، به دادگاه ارائه می شود. لایحه می تواند کارکردهای مختلفی داشته باشد:

• لایحه دفاعیه: توسط خوانده (فردی که علیه او دعوا مطرح شده) برای پاسخ به ادعاهای خواهان و ارائه دلایل و مستندات دفاعی ارائه می شود.
• لایحه تکمیلی/توضیحی: توسط خواهان (فردی که دادخواست داده) برای ارائه توضیحات بیشتر در مورد دادخواست اولیه، پاسخ به دفاعیات خوانده، یا ارائه مستندات جدید به دادگاه تقدیم می شود.
• لایحه استدلالی: می تواند شامل استدلال های حقوقی پیچیده تر، ارجاع به مواد قانونی، آرای وحدت رویه و دکترین حقوقی باشد.

لایحه، فرصتی است برای طرفین دعوا تا مواضع خود را روشن تر کنند، به سؤالات احتمالی پاسخ دهند، یا استدلال های خود را تقویت کنند. بنابراین، در حالی که دادخواست مسیر را آغاز می کند، لایحه به عمق بخشیدن و هدایت این مسیر در طول فرآیند دادرسی کمک می کند. هر دو سند، اجزای جدایی ناپذیری از تجربه حقوقی شما در مطالبه وجه سفته خواهند بود.

نمونه دادخواست مطالبه وجه سفته: آغازگر یک دعوای حقوقی

دادخواست، سند رسمی و حیاتی است که با تقدیم آن به مراجع قضایی، شما رسماً مطالبه وجه سفته خود را آغاز می کنید. نگارش صحیح و کامل این سند، کلید ورود شما به فرآیند دادرسی است. در این بخش، نمونه هایی از دادخواست مطالبه وجه سفته را در شرایط مختلف ارائه می دهیم و به نکات مهم در تنظیم هر یک اشاره می کنیم تا بتوانید با اطمینان، حق خود را پیگیری کنید.

نمونه دادخواست مطالبه وجه سفته واخواست شده

هنگامی که سفته ای به موقع واخواست شده باشد، دست دارنده برای مطالبه وجه آن بازتر است و از امتیازات بیشتری برخوردار می شود. در اینجا، یک نمونه دادخواست برای سفته واخواست شده ارائه شده است که می توانید با تکمیل اطلاعات خود، از آن استفاده کنید.

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی / شورای حل اختلاف شهرستان [نام شهرستان]
با سلام و احترام،
به استحضار عالی می رساند اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان]، به موجب [تعداد] فقره سفته به شماره های خزانه داری کل [شماره سفته اول] و [شماره سفته دوم] (در صورت وجود چندین سفته) به مبالغ [مبلغ سفته اول به ریال] و [مبلغ سفته دوم به ریال] (جمعاً به مبلغ [مبلغ کل به ریال] ریال) که در تاریخ [تاریخ سررسید] سررسید شده اند، از خوانده محترم آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] فرزند [نام پدر خوانده]، طلبکار می باشم. نظر به اینکه خوانده محترم علیرغم مراجعات مکرر و انقضای موعد سررسید، از پرداخت وجه سفته خودداری نموده است، اینجانب در تاریخ [تاریخ واخواست] اقدام به واخواست سفته های مذکور نموده ام که رونوشت مصدق واخواست نامه ها پیوست دادخواست تقدیم می گردد. با عنایت به مسئولیت تضامنی صادرکننده و ظهرنویسان (در صورت وجود ظهرنویس)، و مستنداً به مواد ۳۰۷ و ۳۰۹ قانون تجارت و ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، تقاضای صدور حکم به محکومیت خوانده به پرداخت اصل خواسته به مبلغ [مبلغ کل به ریال] ریال به انضمام خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ [تاریخ سررسید یا تاریخ واخواست] لغایت یوم الوفاء، کلیه هزینه های دادرسی، هزینه واخواست و حق الوکاله وکیل (در صورت وجود) در حق اینجانب مورد استدعاست. همچنین، بدواً و پیش از ابلاغ دادخواست به خوانده، مستنداً به بند «ج» ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی، تقاضای صدور قرار تأمین خواسته از کلیه اموال و دارایی های منقول و غیرمنقول خوانده، بدون تودیع خسارت احتمالی، مورد استدعاست.

با احترام
[نام و نام خانوادگی خواهان / وکیل]
[امضاء]

نکات مهم در تنظیم دادخواست واخواست شده:

• ذکر شماره و تاریخ واخواست نامه: این مورد، امتیازات تجاری سفته را فعال می کند.
• درخواست تأمین خواسته بدون تودیع خسارت: این مهم ترین مزیت سفته واخواست شده است که باید در دادخواست صراحتاً قید شود.
• ذکر مسئولیت تضامنی: اگر سفته دارای ظهرنویس یا ضامن است، می توانید نام آن ها را نیز به عنوان خوانده در دادخواست قید کرده و از مسئولیت تضامنی برای مطالبه استفاده کنید.

نمونه دادخواست مطالبه وجه سفته بدون واخواست

گاهی اوقات به دلیل عدم آگاهی یا گذر زمان، سفته در مهلت قانونی واخواست نمی شود. در این حالت، سفته ماهیت تجاری کامل خود را از دست داده و به عنوان یک سند عادی محسوب می شود. مطالبه وجه چنین سفته ای امکان پذیر است، اما با محدودیت هایی همراه است که در نمونه دادخواست زیر و نکات مربوط به آن به این تفاوت ها اشاره می شود.

مشخصات خواهان:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خواهان]
نشانی: [نشانی کامل خواهان]
کد ملی: [کد ملی خواهان]

مشخصات خوانده:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی صادرکننده سفته]
نشانی: [نشانی کامل صادرکننده سفته]
کد ملی: [کد ملی صادرکننده سفته]

خواسته:
مطالبه وجه [تعداد] فقره سفته به شماره های [شماره سفته اول] و [شماره سفته دوم] به مبالغ [مبلغ سفته اول به ریال] و [مبلغ سفته دوم به ریال] (جمعاً [مبلغ کل به ریال] ریال) به انضمام خسارت تأخیر تأدیه، هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل.

دلایل و مستندات:

1. اصل سفته های مورد نظر (به عنوان سند عادی)
2. رونوشت مصدق کارت ملی و شناسنامه خواهان
3. وکالت نامه (در صورت وجود وکیل)

شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی / شورای حل اختلاف [نام شهرستان]
با سلام و احترام،
به استحضار عالی می رساند اینجانب خواهان پرونده فوق، به موجب [تعداد] فقره سفته به شماره های خزانه داری کل [شماره سفته اول] و [شماره سفته دوم] به مبالغ [مبلغ سفته اول به ریال] و [مبلغ سفته دوم به ریال] (جمعاً به مبلغ [مبلغ کل به ریال] ریال) که توسط خوانده محترم آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] در تاریخ [تاریخ صدور سفته] صادر و در تاریخ [تاریخ سررسید سفته] سررسید گردیده، از ایشان طلبکار می باشم. متأسفانه خوانده محترم علی رغم مراجعات مکرر، از پرداخت وجه سفته خودداری نموده است. نظر به اینکه سفته های مذکور در مهلت قانونی واخواست نگردیده اند، لذا با تقدیم این دادخواست، مستنداً به مواد ۱۹۸ و ۵۱۹ و ۵۲۲ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، تقاضای رسیدگی و صدور حکم به محکومیت خوانده به پرداخت اصل خواسته به مبلغ [مبلغ کل به ریال] ریال، به انضمام خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ [تاریخ سررسید سفته یا تاریخ تقدیم دادخواست] لغایت زمان پرداخت، و همچنین کلیه هزینه های دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت وجود) در حق اینجانب مورد استدعاست.

با احترام
[نام و نام خانوادگی خواهان / وکیل]
[امضاء]

تفاوت ها و نکات خاص:

• عدم امکان طرح دعوا علیه ظهرنویس و ضامن: در سفته بدون واخواست، تنها صادرکننده سفته مسئول پرداخت است.
• لزوم تودیع خسارت احتمالی برای تأمین خواسته: اگر قصد تأمین خواسته را دارید، باید درصدی از مبلغ سفته را به عنوان خسارت احتمالی به صندوق دادگستری واریز کنید تا دادگاه قرار تأمین خواسته را صادر کند.
• جنبه اثباتی سفته: سفته بدون واخواست، قدرت اجرایی سند تجاری را ندارد و صرفاً به عنوان یک سند عادی محسوب می شود که باید اثبات شود.

نمونه دادخواست تأمین خواسته سفته: ایمن کردن مطالبه شما

تأمین خواسته، ابزاری قدرتمند در دست خواهان است که به او کمک می کند تا پیش از صدور حکم نهایی، اموال خوانده را توقیف کرده و از نقل و انتقال آن ها توسط خوانده جلوگیری نماید. این اقدام، به دارنده سفته اطمینان می دهد که در صورت صدور حکم به نفع او، امکان اجرای حکم و وصول مطالبات وجود خواهد داشت.

مفهوم تأمین خواسته و اهمیت آن:
تأمین خواسته به معنای توقیف اموال منقول و غیرمنقول خوانده توسط دادگاه، به درخواست خواهان است تا از تضییع یا تفریط آن ها جلوگیری شود. اهمیت این قرار در این است که از تبدیل شدن محکومیت به یک حکم غیرقابل اجرا جلوگیری می کند، به خصوص در مواردی که خوانده ممکن است قصد فرار از دین را داشته باشد.

شرایط درخواست تأمین خواسته (ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی):
دادگاه در موارد زیر، مکلف به قبول درخواست تأمین خواسته است:

1. دعوا مستند به سند رسمی باشد.
2. خواسته در معرض تضییع یا تفریط باشد.
3. در مواردی مانند اوراق تجاری واخواست شده که قانون، دادگاه را مکلف به قبول درخواست تأمین نموده است.
4. خواهان، خساراتی را که ممکن است به طرف مقابل وارد آید، نقداً به صندوق دادگستری بپردازد (خسارت احتمالی).

همانطور که مشاهده می شود، سفته واخواست شده در بند «ج» این ماده قرار می گیرد و نیاز به تودیع خسارت احتمالی ندارد، اما برای سفته بدون واخواست، معمولاً باید خسارت احتمالی طبق بند «د» پرداخت شود.

نمونه دادخواست تأمین خواسته:

مشخصات خواهان:
[مشخصات دارنده سفته]

مشخصات خوانده:
[مشخصات صادرکننده سفته]

خواسته:
بدواً صدور قرار تأمین خواسته نسبت به مبلغ [مبلغ کل سفته به ریال] ریال از اموال خوانده.

دلایل و مستندات:
۱. اصل و رونوشت مصدق سفته(ها) به شماره های [شماره سفته ها]
۲. رونوشت واخواست نامه (در صورت واخواست شده بودن سفته)
۳. فیش واریز خسارت احتمالی (در صورت عدم واخواست سفته)

شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی [نام شهرستان]
با سلام و احترام،
احتراماً به استحضار می رساند اینجانب خواهان پرونده فوق، به موجب [تعداد] فقره سفته به شماره های [شماره سفته ها] به مبلغ [مبلغ کل سفته به ریال] ریال، از خوانده محترم آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] طلبکار می باشم. نظر به اینکه با توجه به سررسید سفته و عدم پرداخت وجه آن و بیم از تضییع یا تفریط اموال خوانده و به منظور تضمین اجرای حکم احتمالی، استدعا دارد که پیش از ابلاغ دادخواست و صدور حکم ماهوی، قرار تأمین خواسته از کلیه اموال و دارایی های منقول و غیرمنقول خوانده به میزان خواسته صادر و اجرا گردد.

با احترام
[نام و نام خانوادگی خواهان / وکیل]
[امضاء]

نمونه لایحه دفاعیه و تکمیلی: صدای شما در دادگاه

لایحه، ابزاری قدرتمند است که به شما امکان می دهد در طول فرآیند دادرسی، موضع خود را به تفصیل بیان کنید، به ادعاها پاسخ دهید، یا مستندات جدیدی ارائه دهید. چه در جایگاه خواهان باشید و چه در جایگاه خوانده، لایحه صدای شما در دادگاه خواهد بود و فرصتی برای شفاف سازی و تقویت استدلال هایتان فراهم می آورد. این بخش، به شما کمک می کند تا با نمونه های کاربردی، چگونه از این ابزار حقوقی به بهترین شکل استفاده کنید.

نمونه لایحه دفاعیه مطالبه وجه سفته (از سوی خوانده): دفاع از حق خود

اگر شما در جایگاه خوانده دعوای مطالبه وجه سفته قرار گرفته اید، لایحه دفاعیه فرصتی است تا استدلال های خود را مطرح کنید، ادعای خواهان را به چالش بکشید، یا دلایل قانونی برای عدم پرداخت ارائه دهید. دفاع از حق خود، نیازمند دقت در نگارش و ارائه مستندات است. در اینجا، یک نمونه لایحه دفاعیه برای سفته تضمینی آورده شده است:

به نام خداوند حق

ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی حقوقی / شورای حل اختلاف [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

موضوع: لایحه دفاعیه در پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] و شماره بایگانی شعبه [شماره بایگانی شعبه] در خصوص دعوای مطالبه وجه سفته

احتراماً، اینجانب [نام و نام خانوادگی خوانده]، خوانده پرونده کلاسه فوق الذکر، در مقام دفاع از حقوق خود به استحضار عالی می رسانم:

خواهان محترم، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خواهان]، به استناد [تعداد] فقره سفته به شماره های خزانه داری کل [شماره سفته ها] اقدام به طرح دعوای مطالبه وجه سفته نموده است. این در حالی است که سفته های مورد ادعای خواهان، به هیچ وجه بابت دین و بدهی واقعی صادر نگردیده اند، بلکه بابت تضمین انجام تعهد و به صورت امانی در اختیار ایشان قرار گرفته بودند. شرح ماجرا بدین صورت است که:

اینجانب در تاریخ [تاریخ قرارداد/تعهد] قراردادی با خواهان محترم منعقد نموده ام که به موجب آن، متعهد به انجام [شرح مختصر تعهد] گردیده ام. به منظور تضمین حسن انجام این تعهد و نه به عنوان سند بدهی، سفته های مذکور به صورت [سفید امضا/با مبلغ مشخص] در اختیار خواهان محترم قرار داده شد. در متن قرارداد شماره [شماره قرارداد] (که رونوشت مصدق آن پیوست لایحه تقدیم می گردد)، به صراحت قید شده است که سفته های فوق الذکر صرفاً جنبه تضمینی دارند و در صورت عدم انجام تعهد از سوی اینجانب، خواهان حق استفاده از آن ها را خواهد داشت.

اینجانب تعهدات خود را به طور کامل و در موعد مقرر انجام داده ام. [شرح مختصر چگونگی انجام تعهد و مستندات آن، مثلاً: خانه ای که در آنجا ساکن بودم را در تاریخ [تاریخ] تخلیه و تحویل مالک داده ام یا کالای موضوع قرارداد را در تاریخ [تاریخ] تحویل داده ام و ارائه مستنداتی مانند: قبض رسید تحویل، گواهی حسن انجام کار، شهادت شهود، پایان کار، یا هر مدرک مرتبط دیگری].

متأسفانه، خواهان محترم علی رغم انجام کامل تعهدات اینجانب، اقدام به سوءاستفاده از سفته های امانی نموده و بر خلاف نیت و توافق اولیه، اقدام به مطالبه وجه آن ها کرده است که مصداق بارز خیانت در امانت تلقی می شود.

با عنایت به موارد معروضه و مستندات پیوست، بطلان ادعای خواهان مبنی بر بدهکاری اینجانب محرز و مسلم است. لذا از آن مقام محترم قضایی، تقاضای رد دعوای خواهان و صدور حکم بر بی حقی ایشان مورد استدعاست.

با تشکر و احترام فراوان
[نام و نام خانوادگی خوانده / وکیل]
[تاریخ]
[امضاء]

نکات مهم در تنظیم لایحه دفاعیه:

• صراحت و وضوح: دفاعیات باید روشن، مختصر و مستدل باشد.
• ارجاع به مستندات: هر ادعایی باید با ارائه مستندات (قرارداد، رسید، شهادت شهود و…) پشتیبانی شود.
• اشاره به مواد قانونی: در صورت امکان، به مواد قانونی مرتبط (مانند مواد مربوط به خیانت در امانت یا عدم انجام تعهد) اشاره شود.
• پاسخ به ادعاهای خواهان: دفاعیات باید به طور مستقیم به ادعاهای مطرح شده در دادخواست خواهان پاسخ دهد.

نمونه لایحه تکمیلی/توضیحی (از سوی خواهان): شفاف سازی و ارائه اطلاعات بیشتر

در طول رسیدگی به پرونده، ممکن است نیاز باشد که به عنوان خواهان، توضیحات بیشتری ارائه دهید، به دفاعیات خوانده پاسخ دهید، یا مستندات جدیدی را به دادگاه تقدیم کنید. لایحه تکمیلی این امکان را به شما می دهد تا مواضع خود را تقویت کرده و ابهامات احتمالی را برطرف سازید.

به نام خدا

ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی حقوقی [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

موضوع: لایحه تکمیلی و توضیحی در پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] و شماره بایگانی شعبه [شماره بایگانی شعبه] در خصوص دعوای مطالبه وجه سفته

احتراماً، اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان]، خواهان پرونده فوق الذکر، در راستای تکمیل توضیحات و پاسخ به دفاعیات خوانده محترم، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده]، مراتب ذیل را به استحضار عالی می رسانم:

۱. پاسخ به ادعای امانی بودن سفته: خوانده محترم در لایحه دفاعیه خود (که در تاریخ [تاریخ لایحه خوانده] تقدیم گردیده است)، ادعا نموده که سفته های موضوع دعوا به صورت امانی و بابت تضمین [نوع تضمین] در اختیار اینجانب قرار گرفته بوده اند. این ادعا به هیچ وجه صحت ندارد، زیرا [توضیح دهید که چرا این ادعا نادرست است، مثلاً: در زمان صدور سفته هیچ قرارداد یا توافق جداگانه ای مبنی بر تضمینی بودن سفته وجود نداشته است یا سفته های مذکور به صورت نقد در برابر دریافت وجه نقد به خوانده تحویل داده شده و بابت دین ایشان بوده است]. هیچ یک از مستندات ارائه شده توسط خوانده نیز نمی تواند امانی بودن این اسناد را اثبات نماید، چرا که [توضیح دهید چرا مستندات خوانده کافی نیستند].

۲. ارائه مستندات جدید: به پیوست این لایحه، [شرح مستندات جدید، مثلاً: تصویر اظهارنامه ارسالی به خوانده قبل از طرح دعوا برای مطالبه وجه یا صورت حساب بانکی مبنی بر واریز وجه به حساب خوانده در ازای دریافت سفته] تقدیم حضور می گردد که مؤید بدهکاری خوانده و ماهیت واقعی سفته ها به عنوان سند دین است.

۳. تأکید بر مسئولیت تضامنی (در صورت لزوم): [اگر سفته واخواست شده و دارای ظهرنویس است]: همانطور که در دادخواست اولیه نیز ذکر گردید، با توجه به واخواست به موقع سفته های موضوع دعوا در تاریخ [تاریخ واخواست]، مسئولیت تضامنی صادرکننده و ظهرنویس محرز است و اینجانب حق مطالبه از هر یک از مسئولان را به طور جداگانه یا مشترک دارم.

با عنایت به توضیحات تکمیلی فوق، استدعا دارد ضمن رد دفاعیات بی اساس خوانده محترم، حکم شایسته مبنی بر محکومیت ایشان به پرداخت اصل خواسته و خسارات قانونی در حق اینجانب صادر فرمایید.

با تشکر و احترام فراوان
[نام و نام خانوادگی خواهان / وکیل]
[تاریخ]
[امضاء]

نکات کلیدی و ظرایف حقوقی در مطالبه سفته

در مسیر مطالبه وجه سفته، علاوه بر آشنایی با دادخواست و لایحه، درک برخی نکات کلیدی و ظرایف حقوقی می تواند تأثیر چشمگیری در نتیجه نهایی داشته باشد. این بخش به شما کمک می کند تا با دیدی جامع تر به پرونده خود نگاه کنید و از تمامی حقوق خود بهره مند شوید.

سفته های خاص: سفید امضا، تضمینی، بدون تاریخ و در وجه حامل

برخی از سفته ها دارای ویژگی های خاصی هستند که فرآیند مطالبه آن ها را از سفته های معمولی متمایز می کند:

1. سفته سفید امضا: سفته ای است که صادرکننده آن را امضا کرده اما مبلغ، تاریخ و سایر جزئیات را تکمیل نکرده است. در این حالت، دارنده سفته حق تکمیل این موارد را دارد. اما نکته مهم این است که اگر صادرکننده بتواند اثبات کند که دارنده، سفته را بر خلاف توافق اولیه و با سوءاستفاده تکمیل کرده است، مسئولیت او سلب می شود. اثبات این موضوع معمولاً دشوار است و به عهده صادرکننده است. باید توجه داشت که این نوع سفته می تواند خطرات زیادی برای صادرکننده داشته باشد.

2. سفته تضمینی: سفته ای است که برای تضمین انجام تعهدی خاص (مثلاً حسن انجام کار یا تخلیه ملک) صادر می شود و نه به عنوان سند دین. مطالبه وجه این سفته ها نیازمند اثبات عدم انجام تعهد یا تخلف از شرط است. دارنده سفته ابتدا باید اثبات کند که تعهد مورد تضمین، انجام نشده یا نقض شده است، سپس می تواند از طریق دادگاه اقدام به مطالبه وجه سفته تضمینی کند. این سفته ها جنبه لازم الاجرا ندارند و مستقیماً قابل وصول از طریق اداره ثبت نیستند.

3. سفته بدون تاریخ: سفته ای که تاریخ سررسید در آن درج نشده است، عندالمطالبه محسوب می شود، یعنی هر زمان دارنده آن را مطالبه کند، باید پرداخت شود. با این حال، برای فعال کردن مسئولیت تضامنی و امتیازات تجاری، دارنده باید ابتدا با ارسال اظهارنامه قضایی، از صادرکننده بخواهد تا وجه سفته را در تاریخ معینی پرداخت کند یا اینکه خود، تاریخ سررسیدی را روی سفته درج کرده و سپس اقدام به واخواست و مطالبه نماید. این کار، سفته را از حالت عندالمطالبه خارج کرده و به سفته با تاریخ سررسید مشخص تبدیل می کند.

4. سفته در وجه حامل: سفته ای که نام گیرنده در آن درج نشده و با عبارت در وجه حامل تکمیل شده است. دارنده این سفته، هر کس که آن را در اختیار داشته باشد، محسوب می شود. مطالبه این نوع سفته ها از طریق دادگاه یا در صورت واخواست، می تواند به راحتی صورت پذیرد، اما باید مراقب مفقود شدن یا سرقت این اسناد بود، زیرا هر کس دارنده آن باشد، می تواند اقدام به مطالبه کند.

خسارات قابل مطالبه: فراتر از اصل سفته

مطالبه وجه سفته تنها به اصل مبلغ آن محدود نمی شود، بلکه دارنده می تواند خسارات دیگری را نیز مطالبه کند:

• خسارت تأخیر تأدیه: در صورتی که صادرکننده سفته در موعد مقرر وجه آن را پرداخت نکند، دارنده حق مطالبه خسارت تأخیر تأدیه را دارد. این خسارت بر اساس شاخص نرخ تورم که سالانه توسط بانک مرکزی اعلام می شود، محاسبه می گردد. شرایط مطالبه آن، تمکن مالی بدهکار و مطالبه خواهان است.
• هزینه های دادرسی و واخواست: تمامی هزینه هایی که دارنده سفته برای طرح دعوا، شامل هزینه واخواست (در صورت واخواست شده بودن)، هزینه دادرسی، و در صورت لزوم، حق الوکاله وکیل متحمل شده است، قابل مطالبه از خوانده است. این هزینه ها به عنوان بخشی از محکومیت، به عهده فرد محکوم علیه (بدهکار) خواهد بود.

مسئولیت تضامنی مسئولان سفته: شبکه ای از تعهدات

یکی از مهم ترین ویژگی های سفته، مسئولیت تضامنی مسئولان آن است. این بدان معناست که در صورتی که سفته به موقع واخواست شده باشد، دارنده سفته می تواند برای مطالبه وجه، به هر یک از افراد زیر، به صورت جداگانه یا مشترک، مراجعه کند:

• صادرکننده سفته: فردی که سفته را صادر کرده و تعهد به پرداخت آن را دارد.
• ظهرنویسان: افرادی که با امضای خود پشت سفته، آن را به دیگری منتقل کرده اند و مسئولیت پرداخت آن را بر عهده گرفته اند.
• ضامنین: افرادی که پرداخت وجه سفته را برای یکی از مسئولان (صادرکننده یا ظهرنویس) تضمین کرده اند.

اگر سفته به درستی واخواست شده باشد، دارنده می تواند به هر یک از این افراد مراجعه کند و کل مبلغ سفته را از او مطالبه کند. پرداخت وجه سفته توسط هر یک از این مسئولان، مسئولیت دیگران را در قبال دارنده سفته ساقط می کند، اما فرد پرداخت کننده حق رجوع به مسئولان قبلی خود را دارد. این سیستم، امنیت بالایی برای دارنده سفته ایجاد می کند و احتمال وصول طلب را افزایش می دهد.

حکم اجراییه سفته و مراحل اجرای حکم

پس از طی مراحل دادرسی و صدور حکم قطعی به نفع خواهان، نوبت به مرحله اجرای حکم می رسد. این مرحله، تضمین می کند که طلب شما عملاً وصول شود.

1. صدور اجراییه: پس از قطعیت حکم، خواهان باید درخواست صدور اجراییه را به دادگاه تقدیم کند. اجراییه سندی رسمی است که به خوانده ابلاغ می شود و به او مهلت می دهد تا ظرف ده روز، وجه حکم را پرداخت یا نسبت به معرفی اموال خود اقدام کند.
2. مهلت اعتراض به حکم: خوانده می تواند ظرف مهلت قانونی (معمولاً ۲۰ روز) نسبت به حکم اعتراض کرده و درخواست تجدیدنظر دهد. پس از اتمام این مهلت و در صورت عدم اعتراض یا تأیید حکم در مراجع بالاتر، حکم قطعی و قابل اجرا می شود.
3. معرفی اموال و توقیف آن: اگر خوانده در مهلت مقرر وجه حکم را پرداخت نکند، دارنده سفته می تواند با معرفی اموال خوانده به اجرای احکام دادگستری، درخواست توقیف و فروش آن ها را برای وصول طلب خود مطرح کند. این اموال می تواند شامل حساب های بانکی، حقوق، املاک، خودرو و سایر دارایی ها باشد.

مهمترین اثر تأمین خواسته و اجرای حکم این است که هرگونه نقل و انتقال نسبت به اموال توقیف شده، بی اثر خواهد بود و خواهانی که اموال را توقیف کرده، نسبت به سایر طلبکاران (به استثنای موارد خاص) اولویت دارد. این فرآیند، اوج تجربه حقوقی شما در مطالبه وجه سفته است، جایی که صبر و پیگیری شما به نتیجه می رسد.

---

نوع سفته	شرایط خاص در مطالبه	امتیازات واخواست (در صورت وجود)
سفته واخواست شده	مهلت ۱۰ روزه برای واخواست رعایت شده است.	مسئولیت تضامنی، تأمین خواسته بدون تودیع خسارت احتمالی
سفته بدون واخواست	مهلت ۱۰ روزه برای واخواست رعایت نشده است.	عدم مسئولیت تضامنی ظهرنویسان، نیاز به تودیع خسارت احتمالی برای تأمین خواسته
سفته سفید امضا	دارنده می تواند اطلاعات را تکمیل کند؛ صادرکننده می تواند سوءاستفاده را اثبات کند.	بستگی به زمان و چگونگی تکمیل، می تواند امتیازات تجاری را حفظ کند.
سفته تضمینی	نیاز به اثبات عدم انجام تعهد برای مطالبه وجه.	نمی تواند مستقیماً واخواست شود؛ مطالبه از طریق دادگاه پس از اثبات تخلف.
سفته بدون تاریخ سررسید	عندالمطالبه محسوب می شود؛ برای فعال سازی مسئولیت ها باید تاریخ درج شود.	با درج تاریخ و واخواست به موقع، امتیازات تجاری فعال می شود.
سفته در وجه حامل	هر کس دارنده آن باشد، ذی حق است.	در صورت واخواست به موقع، امتیازات تجاری را حفظ می کند.

نتیجه گیری: با آگاهی، حق خود را مطالبه کنید

مسیر مطالبه وجه سفته، سفری است که از دل نگرانی ها آغاز می شود و با آگاهی و اقدام صحیح، به بازپس گیری حق می انجامد. در این مقاله، گام به گام با یکدیگر از تعریف سفته و اهمیت واخواست، تا مراحل طرح دعوا، تهیه مدارک لازم و تنظیم دادخواست و لایحه در شرایط مختلف، همراه بودیم. تجربه به ما نشان می دهد که دقت در هر یک از این مراحل، به خصوص در نگارش دقیق اسناد حقوقی و رعایت مواعد قانونی، می تواند تفاوت بزرگی در نتیجه پرونده ایجاد کند.

آگاهی از تفاوت های سفته های واخواست شده و نشده، درک کاربرد هر یک از ابزارهای حقوقی مانند دادخواست و لایحه، و همچنین شناخت ظرایف مربوط به سفته های خاص، نه تنها به شما قدرت می بخشد، بلکه حس اطمینان لازم برای پیگیری مطالباتتان را فراهم می آورد. به یاد داشته باشید که در این مسیر، هرچند این راهنما چراغی در دستان شماست، اما پرونده های حقوقی غالباً دارای پیچیدگی های خاص خود هستند. در چنین شرایطی، مشاوره و همراهی با یک وکیل متخصص و با تجربه، می تواند مکمل دانش شما باشد و تجربه مطالبه وجه سفته را به مراتب مؤثرتر و با نتایج مطلوب تری به پایان برساند. با اعتماد به دانش حقوقی و همراهی متخصصان، حقوق خود را به بهترین شکل احقاق کنید.