همه چیز درباره اتریوم

اتریوم پلتفرمی انقلابی در دنیای بلاک چین است که با معرفی قراردادهای هوشمند، فراتر از یک ارز دیجیتال عمل می کند و ستون فقرات اقتصاد غیرمتمرکز آینده (وب ۳) را شکل می دهد. این نوآوری امکان خلق برنامه های غیرمتمرکز، توکن های NFT و امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) را فراهم آورده است.

اتریوم، پس از بیت کوین، دومین ارز دیجیتال بزرگ از نظر ارزش بازار است، اما کارکرد آن صرفاً به یک وسیله مبادلاتی محدود نمی شود. این پلتفرم به عنوان یک سیستم عامل جهانی برای برنامه های غیرمتمرکز، زمینه را برای نوآوری های بی شماری در فضای دیجیتال فراهم کرده است. خوانندگان در این مقاله به سفری جامع در دنیای اتریوم دعوت می شوند؛ سفری از زمان شکل گیری ایده اولیه تا اوج گیری آن به جایگاه فعلی و چشم اندازهای هیجان انگیز آینده. این روایت به گونه ای نوشته شده است که هر فردی، از کنجکاوترین تازه کارها تا سرمایه گذاران بالقوه و متخصصان فناوری، بتواند با آن ارتباط برقرار کرده و درک عمیقی از این پلتفرم عظیم به دست آورد.

۱. اتریوم چیست؟ یک تعریف بنیادین و کاربردی

اتریوم صرفاً یک ارز دیجیتال نیست؛ آن را می توان به چشم یک کامپیوتر جهانی غیرمتمرکز دید که به جای یک شرکت یا دولت، توسط شبکه ای از هزاران کامپیوتر در سراسر جهان اداره می شود. این پلتفرم بر پایه فناوری بلاک چین بنا شده و به توسعه دهندگان این قدرت را می دهد تا برنامه هایی بسازند که هیچ کس نتواند آن ها را خاموش کند یا در عملکردشان دست ببرد. تفاوت اصلی اتریوم با بیت کوین در همین نقطه است؛ در حالی که بیت کوین با هدف اصلی خلق پولی دیجیتال و غیرمتمرکز پدید آمد، اتریوم پا را فراتر گذاشت و پلتفرمی برای ساخت انواع برنامه های غیرمتمرکز ایجاد کرد.

تصور کنید سیستمی وجود دارد که در آن می توانید یک توافق نامه را بنویسید و مطمئن باشید که دقیقاً همان طور که کدنویسی شده، اجرا خواهد شد، بدون نیاز به هیچ واسطه ای. این همان چیزی است که اتریوم با قراردادهای هوشمند خود ارائه می دهد. اتر (ETH)، که اغلب به اشتباه با خود اتریوم یکسان پنداشته می شود، ارز بومی این شبکه است. اتر نقش سوخت را در این اکوسیستم ایفا می کند؛ هر عملیاتی در شبکه، از ارسال یک توکن گرفته تا اجرای یک قرارداد هوشمند پیچیده، نیازمند پرداخت مقدار مشخصی اتر به عنوان کارمزد (گس) است. این مکانیزم تضمین می کند که منابع شبکه به طور موثر و ایمن مصرف شوند و از حملات اسپم جلوگیری می کند.

۲. سفر اتریوم: از ایده تا مرج (تاریخچه و تکامل)

داستان اتریوم از سال ۲۰۱۳ آغاز شد، زمانی که ویتالیک بوترین، برنامه نویس جوان روسی-کانادایی و یکی از اولین علاقه مندان به بیت کوین، ایده پلتفرمی را مطرح کرد که بتواند کارهای بسیار بیشتری از یک ارز دیجیتال ساده انجام دهد. او معتقد بود بلاک چین بیت کوین پتانسیل های عظیمی دارد که استفاده نشده اند. بوترین وایت پیپر اتریوم را منتشر کرد و این ایده به سرعت مورد توجه گروهی از توسعه دهندگان و پیشگامان فناوری قرار گرفت.

تولد یک ایده و تیم بنیان گذاران

ویتالیک بوترین با انتشار وایت پیپر، رویای خود را برای یک پلتفرم بلاک چین با قابلیت تورینگ کامل، یعنی توانایی اجرای هر نوع برنامه ای، به اشتراک گذاشت. این ایده، هسته اصلی آنچه امروز اتریوم می شناسیم، شد. در کنار بوترین، چهره های کلیدی دیگری نیز به تیم بنیان گذاران پیوستند که هر یک نقش مهمی در شکل گیری اتریوم داشتند: گوین وود (خالق زبان سالیدیتی)، چارلز هاسکینسون (بنیان گذار کاردانو)، آنتونی دی لوریو و میهای الیسی. این تیم متنوع، اتریوم را از یک ایده روی کاغذ به یک پروژه عملی تبدیل کرد.

عرضه اولیه (ICO) و آغاز به کار شبکه (۲۰۱۵)

برای تأمین سرمایه اولیه، اتریوم در سال ۲۰۱۴ یک عرضه اولیه (Initial Coin Offering – ICO) برگزار کرد که در آن بیش از ۶۰ میلیون واحد اتر به قیمت حدود ۰.۳۱ دلار به ازای هر واحد فروخته شد. این ICO نه تنها سرمایه لازم را برای توسعه فراهم آورد، بلکه راه را برای مدل جدیدی از جذب سرمایه در فضای ارزهای دیجیتال باز کرد. سرانجام، در جولای ۲۰۱۵، شبکه اصلی اتریوم رسماً راه اندازی شد و فصل جدیدی در دنیای فناوری بلاک چین آغاز گشت.

حادثه DAO و هاردفورک اتریوم (Ethereum Classic)

در سال ۲۰۱۶، یک پروژه بزرگ به نام The DAO که بر بستر اتریوم ساخته شده بود، مورد حمله سایبری قرار گرفت. مهاجمان با سوءاستفاده از یک باگ در کد قرارداد هوشمند، موفق به سرقت میلیون ها دلار اتر شدند. این حادثه جامعه اتریوم را در برابر یک دوراهی بزرگ قرار داد: آیا باید برای بازگرداندن سرمایه های دزدیده شده، تاریخچه بلاک چین را تغییر داد؟ پس از بحث های فراوان، جامعه تصمیم به انجام یک هاردفورک گرفت. این هاردفورک منجر به جدایی دو زنجیره شد: اتریوم جدید که سرمایه ها را بازگرداند و اتریوم کلاسیک (ETC) که به اصول اولیه بلاک چین (تغییرناپذیری تاریخچه) پایبند ماند. این رویداد، تجربه ای تلخ اما آموزنده در مسیر تکامل اتریوم بود.

انتقال بزرگ: اتریوم ۲.۰ (The Merge)

بزرگترین تحول در تاریخ اتریوم، گذار از مکانیزم اجماع اثبات کار (Proof of Work – PoW) به اثبات سهام (Proof of Stake – PoS) بود که در سپتامبر ۲۰۲۲ تحت عنوان The Merge با موفقیت انجام شد. این به روزرسانی نه تنها مصرف انرژی شبکه را تا بیش از ۹۹.۹۵ درصد کاهش داد، بلکه زیربنای لازم را برای بهبود مقیاس پذیری و امنیت در آینده فراهم آورد. این انتقال، نشان دهنده تعهد اتریوم به نوآوری و پایداری است و نقطه عطفی در سفر این پلتفرم محسوب می شود.

۳. زیرساخت اتریوم: چگونه کار می کند؟ (معماری شبکه)

برای درک چگونگی قدرت گرفتن دنیای غیرمتمرکز از اتریوم، باید به عمق معماری آن نفوذ کرد. اتریوم یک اکوسیستم پیچیده و در عین حال هوشمندانه است که از اجزای مختلفی تشکیل شده تا قابلیت های بی نظیری را ارائه دهد.

۳.۱. بلاک چین اتریوم

در قلب اتریوم، یک بلاک چین غیرمتمرکز جای دارد. بلاک چین اتریوم را می توان به دفتری عمومی، شفاف و توزیع شده تشبیه کرد که تمامی تراکنش ها و تعاملات شبکه در آن ثبت می شوند. هر بلوک شامل مجموعه ای از تراکنش ها است که به صورت رمزنگاری شده به بلوک قبلی متصل می شود و یک زنجیره ناگسستنی از اطلاعات را تشکیل می دهد. ویژگی های اصلی این بلاک چین عبارتند از:

• عمومی و شفاف: هر کسی می تواند به داده های ثبت شده در بلاک چین دسترسی داشته باشد و آن ها را مشاهده کند.
• توزیع شده: نسخه کاملی از بلاک چین روی هزاران کامپیوتر (نود) در سراسر جهان نگهداری می شود و این یعنی هیچ نقطه شکست مرکزی وجود ندارد.
• مقاوم در برابر سانسور: به دلیل ساختار رمزنگاری شده و توزیع شده، تغییر یا حذف داده ها پس از ثبت در بلاک چین تقریباً غیرممکن است.

۳.۲. قراردادهای هوشمند (Smart Contracts)

قراردادهای هوشمند، مفهوم بنیادین و نقطه تمایز اصلی اتریوم هستند. آن ها کدهای کامپیوتری هستند که بر روی بلاک چین اجرا می شوند و به صورت خودکار، شرایط یک توافق را بدون نیاز به واسطه، به اجرا درمی آورند. این یعنی اگر شرایط از پیش تعیین شده ای برآورده شوند، قرارداد به صورت خودکار عمل می کند. این ویژگی انقلابی، واسطه های سنتی (مانند بانک ها، وکلا یا شرکت های بیمه) را حذف کرده و هزینه ها را کاهش می دهد.

زبان های برنامه نویسی اصلی برای نوشتن این قراردادها شامل Solidity و Vyper هستند. قراردادهای هوشمند همچنین زمینه را برای استانداردسازی توکن ها فراهم آورده اند. معروف ترین این استانداردها شامل ERC-20 برای توکن های قابل تعویض (مانند ارزهای دیجیتال معمولی) و ERC-721 برای توکن های غیرمثلی (NFTs) هستند که هر یک هویت دیجیتال منحصربه فردی را برای دارایی ها تعریف می کنند.

۳.۳. ماشین مجازی اتریوم (Ethereum Virtual Machine – EVM)

ماشین مجازی اتریوم (EVM) را می توان مغز متفکر شبکه اتریوم دانست. این یک کامپیوتر مجازی است که بر روی هر نود در شبکه اتریوم اجرا می شود و وظیفه اصلی آن، اجرای قراردادهای هوشمند است. EVM محیطی ایزوله و امن را برای اجرای این کدها فراهم می کند، به طوری که هر قرارداد، دقیقاً همان طور که در تمامی نقاط شبکه انتظار می رود، عمل کند.

یکی از ویژگی های برجسته EVM، تورینگ کامل بودن (Turing-completeness) آن است. این بدان معناست که EVM قادر به اجرای تقریباً هر نوع محاسبه ای است، به شرطی که منابع کافی (مانند گس) در اختیار داشته باشد. این قابلیت به توسعه دهندگان آزادی بی نظیری در طراحی و پیاده سازی برنامه های پیچیده می دهد. سازگاری با EVM به قدری اهمیت پیدا کرده که بسیاری از بلاک چین های جدید (مانند بایننس اسمارت چین و پالیگان) نیز نسخه های سازگار با EVM را پیاده سازی کرده اند تا توسعه دهندگان بتوانند به راحتی برنامه های خود را بین این پلتفرم ها منتقل کنند.

۳.۴. گس (Gas) در اتریوم

در اتریوم، گس به واحدی برای اندازه گیری کار محاسباتی مورد نیاز برای انجام تراکنش ها و اجرای قراردادهای هوشمند گفته می شود. همان طور که برای حرکت یک خودرو به بنزین نیاز است، برای انجام هر عملیاتی در شبکه اتریوم نیز به گس نیاز دارید که با واحد اتر پرداخت می شود. هدف از گس این است که از مصرف بی رویه منابع شبکه جلوگیری کند و به نودهایی که به امنیت و پردازش تراکنش ها کمک می کنند، پاداش دهد.

قیمت گس دائماً در حال تغییر است و به عواملی مانند تقاضا برای استفاده از شبکه و پیچیدگی عملیات بستگی دارد. واحد اندازه گیری گس معمولاً Gwei است (یک Gwei برابر با ۰.۰۰۰۰۰۰۰۰۱ اتر). با معرفی EIP-1559، مکانیزم جدیدی برای مدیریت گس پیاده سازی شد که در آن بخشی از گس پرداخت شده در هر تراکنش سوزانده می شود. این مکانیزم به کاهش تورم اتر کمک کرده و شفافیت بیشتری در هزینه های تراکنش ایجاد کرده است.

۴. مکانیزم اجماع: انقلاب از PoW به PoS (اتریوم ۲.۰)

مکانیزم اجماع، قلب هر بلاک چین است که نحوه تأیید تراکنش ها و ایجاد بلوک های جدید را تعیین می کند. اتریوم در طول تاریخ خود، یک تحول عظیم در این زمینه را تجربه کرده است.

۴.۱. اثبات کار (Proof of Work – PoW)

در ابتدا، اتریوم نیز مانند بیت کوین از مکانیزم اجماع اثبات کار (PoW) استفاده می کرد. در PoW، ماینرها (استخراج کنندگان) با استفاده از قدرت محاسباتی بالا و صرف انرژی زیاد، برای حل مسائل پیچیده رمزنگاری رقابت می کردند. اولین ماینری که مسئله را حل می کرد، بلوک بعدی را به بلاک چین اضافه کرده و به عنوان پاداش، واحدهای جدید اتر را دریافت می کرد.

این مکانیزم امنیت بالایی را فراهم می کرد، اما چالش های بزرگی نیز داشت: مصرف بی رویه انرژی (که به نگرانی های زیست محیطی منجر می شد) و محدودیت در مقیاس پذیری (تعداد تراکنش های کم در ثانیه). پس از The Merge در سپتامبر ۲۰۲۲، اتریوم به طور کامل از PoW فاصله گرفت و به دوران استخراج اتر پایان داد.

۴.۲. اثبات سهام (Proof of Stake – PoS)

انتقال به اثبات سهام (PoS) با هدف حل چالش های PoW صورت گرفت. در PoS، به جای ماینرها، اعتبارسنج ها (Validators) وظیفه تأیید تراکنش ها و ایجاد بلوک های جدید را بر عهده دارند. اعتبارسنج ها با استیک کردن (قفل کردن) مقدار مشخصی اتر (حداقل ۳۲ ETH) در شبکه، تمایل خود را برای مشارکت در امنیت شبکه اعلام می کنند. سپس، الگوریتم به صورت تصادفی یکی از این اعتبارسنج ها را برای تأیید بلوک بعدی انتخاب می کند.

انتقال اتریوم به اثبات سهام (PoS) نه تنها مصرف انرژی شبکه را تا بیش از ۹۹.۹۵ درصد کاهش داد، بلکه امنیت شبکه را نیز بهبود بخشید و زیربنای لازم برای مقیاس پذیری در آینده را فراهم آورد.

مزایای PoS چشمگیر هستند: کاهش چشمگیر مصرف انرژی، بهبود امنیت (زیرا حمله به شبکه با استیک کردن حجم بالای اتر بسیار پرهزینه تر می شود) و پتانسیل بالای مقیاس پذیری برای پردازش تراکنش های بیشتر. کاربران می توانند با استیک کردن اتر خود، به امنیت شبکه کمک کرده و در ازای آن پاداش دریافت کنند. این پاداش ها معمولاً شامل کارمزدهای تراکنش و اترهای جدید تولید شده می شوند.

۵. ارز دیجیتال اتر (ETH): پتانسیل ها و مدل اقتصادی

درک تفاوت بین اتریوم و اتر برای بسیاری از تازه واردان به دنیای ارزهای دیجیتال ضروری است. اتریوم نام پلتفرم بلاک چینی است که میزبان قراردادهای هوشمند و برنامه های غیرمتمرکز است، در حالی که اتر (ETH) ارز دیجیتال بومی این پلتفرم است و نقش حیاتی در عملکرد آن دارد.

تفاوت دقیق اتریوم و اتر

تصور کنید اتریوم مانند یک کامپیوتر قدرتمند است که قابلیت های زیادی دارد، و اتر نیز مانند برق یا سوختی است که این کامپیوتر را روشن نگه می دارد و امکان اجرای برنامه هایش را فراهم می کند. اتر نه تنها برای پرداخت کارمزد تراکنش ها (گس) استفاده می شود، بلکه به عنوان وثیقه در پروتکل های مالی غیرمتمرکز (DeFi)، برای مشارکت در استیکینگ (اثبات سهام) و به عنوان یک دارایی برای سرمایه گذاری و ذخیره ارزش مورد استفاده قرار می گیرد.

عرضه و مدل اقتصادی اتر

برخلاف بیت کوین که عرضه کل آن محدود به ۲۱ میلیون واحد است، اتر سقف عرضه مشخصی ندارد. با این حال، مدل اقتصادی آن به گونه ای طراحی شده که تورم را کنترل کرده و حتی در شرایطی، آن را به یک دارایی ضدتورمی (Deflationary) تبدیل کند. مکانیزم EIP-1559 که با به روزرسانی لندن در سال ۲۰۲۱ فعال شد، بخش قابل توجهی از کارمزدهای تراکنش را می سوزاند.

پس از The Merge و انتقال به اثبات سهام، نرخ تولید اتر جدید به شدت کاهش یافته است. ترکیب کاهش تولید جدید و سوزاندن بخشی از کارمزدها، این پتانسیل را ایجاد کرده که عرضه کل اتر در برخی دوره ها کاهش یابد. به این پدیده اتر کاهشی یا Deflationary ETH گفته می شود که می تواند به افزایش ارزش ذاتی اتر در بلندمدت کمک کند، زیرا کمیاب تر می شود. این مدل اقتصادی هوشمندانه، اتر را به دارایی جذاب تری برای سرمایه گذاران تبدیل می کند.

۶. کاربردهای انقلابی اتریوم: اکوسیستم Web3

اتریوم بیش از یک پلتفرم فناوری، یک اکوسیستم پویا و خلاق است که سنگ بنای وب ۳.۰ (نسل سوم اینترنت) را تشکیل می دهد. قابلیت های اتریوم، دنیای جدیدی از برنامه های غیرمتمرکز را گشوده که در آن کاربران کنترل بیشتری بر داده ها و دارایی های خود دارند.

۶.۱. امور مالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance – DeFi)

دیفای (DeFi) را می توان به عنوان «بانکداری بدون بانک» توصیف کرد. این حوزه شامل خدماتی مالی است که بر روی بلاک چین اتریوم و با استفاده از قراردادهای هوشمند اجرا می شوند و واسطه های سنتی (مانند بانک ها و موسسات مالی) را حذف می کنند. در دیفای، کاربران می توانند به صورت مستقیم و بدون نیاز به مجوز، وام بگیرند، وام دهند، دارایی های دیجیتال خود را مبادله کنند و حتی از طریق استیکینگ یا ییلد فارمینگ، سود کسب کنند. نمونه های برجسته آن شامل صرافی های غیرمتمرکز (DEXs) مانند Uniswap، پلتفرم های وام دهی مثل Aave و Compound هستند.

۶.۲. توکن های غیرمثلی (Non-Fungible Tokens – NFTs)

توکن های غیرمثلی یا NFTها، دارایی های دیجیتالی منحصربه فردی هستند که مالکیت یک آیتم خاص را در بلاک چین تأیید می کنند. هر NFT یک شناسه دیجیتالی منحصر به فرد دارد که آن را از سایر توکن ها متمایز می کند و قابل کپی برداری یا تعویض با توکن دیگری نیست. اتریوم میزبان اصلی بازارهای بزرگ NFT مانند OpenSea است که در آن هنرمندان، خالقان محتوا و کلکسیونرها می توانند آثار هنری دیجیتال، موسیقی، املاک مجازی و حتی آیتم های درون بازی را خرید و فروش کنند.

۶.۳. سازمان های خودگردان غیرمتمرکز (Decentralized Autonomous Organizations – DAOs)

سازمان های خودگردان غیرمتمرکز یا DAOها، ساختارهای سازمانی هستند که قوانین و فرآیندهای تصمیم گیری آن ها به صورت کد در قراردادهای هوشمند نوشته شده و بر روی بلاک چین اجرا می شوند. اعضای یک DAO با داشتن توکن های حاکمیتی، حق رأی در مورد تصمیمات مهم سازمان را دارند. این مدل حکمرانی، شفافیت و دموکراسی را افزایش می دهد و امکان همکاری بدون نیاز به سلسله مراتب مدیریتی سنتی را فراهم می آورد.

۶.۴. بازی های بلاک چینی و متاورس

اتریوم نقش مهمی در ظهور بازی های بلاک چینی و توسعه متاورس ایفا کرده است. در این بازی ها، بازیکنان مالکیت واقعی بر دارایی های درون بازی (معمولاً در قالب NFT) دارند و می توانند آن ها را خرید و فروش کنند یا حتی از طریق مدل های Play-to-Earn کسب درآمد کنند. متاورس نیز دنیاهای مجازی سه بعدی و فراگیری هستند که اتریوم زیرساخت لازم برای مالکیت املاک مجازی، هویت دیجیتال و اقتصادهای داخلی آن ها را فراهم می کند.

۶.۵. هویت دیجیتال و حریم خصوصی

اتریوم راهکارهایی برای هویت دیجیتال غیرمتمرکز ارائه می دهد که به کاربران امکان می دهد کنترل بیشتری بر اطلاعات شخصی خود داشته باشند. سیستم هایی مانند ENS (Ethereum Name Service) به کاربران اجازه می دهند آدرس های پیچیده اتریوم را با نام های قابل فهم انسانی جایگزین کنند، و پروژه هایی در حال توسعه هستند که حریم خصوصی کاربران را در تعاملات آنلاین بهبود می بخشند.

۶.۶. پلتفرم های اجتماعی غیرمتمرکز

با اتریوم، امکان ساخت پلتفرم های اجتماعی غیرمتمرکز نیز فراهم می شود. در این پلتفرم ها، هیچ نهاد مرکزی کنترل محتوا را در دست ندارد و کاربران می توانند بدون ترس از سانسور، به تولید و انتشار محتوا بپردازند. مدل های جدید کسب درآمد برای خالقان محتوا نیز در این فضا در حال شکل گیری است.

۷. شبکه های لایه دوم (Layer 2s) اتریوم: راه حلی برای مقیاس پذیری

با رشد انفجاری اتریوم و افزایش استفاده از آن، شبکه اصلی (لایه یک) با چالش های مقیاس پذیری و کارمزدهای بالا مواجه شد. برای حل این مشکلات، مفهوم شبکه های لایه دوم (Layer 2s) پدید آمد که راه حل هایی هوشمندانه برای پردازش تراکنش ها با سرعت بالاتر و هزینه کمتر ارائه می دهند، در حالی که امنیت خود را از شبکه اصلی اتریوم تأمین می کنند.

چرا به لایه دوم نیاز داریم؟

لایه یک اتریوم، با وجود امنیت و غیرمتمرکز بودن بالا، محدودیت هایی در تعداد تراکنش هایی که می تواند در هر ثانیه پردازش کند (حدود ۱۵-۳۰ تراکنش بر ثانیه) دارد. این محدودیت به معنای سرعت پایین تر و کارمزدهای بالاتر، به خصوص در زمان های شلوغی شبکه است. شبکه های لایه دوم به عنوان افزونه هایی برای اتریوم عمل می کنند که با پردازش حجم زیادی از تراکنش ها در خارج از زنجیره اصلی و سپس ارسال خلاصه آن ها به لایه یک، به اتریوم کمک می کنند تا مقیاس پذیری خود را به طور چشمگیری افزایش دهد.

انواع راهکارهای لایه دوم

انواع مختلفی از راهکارهای لایه دوم در حال توسعه و استفاده هستند که هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارند:

• رول آپ های خوش بینانه (Optimistic Rollups): این رول آپ ها با فرض اینکه همه تراکنش ها معتبر هستند (خوش بینانه عمل می کنند)، سرعت را افزایش می دهند. اگر کسی متوجه تراکنش نامعتبری شود، فرصت دارد تا در یک دوره زمانی مشخص (معمولاً ۷ روزه) آن را به چالش بکشد. Optimism و Arbitrum نمونه های بارز این نوع هستند.
• ZK-Rollups (Zero-Knowledge Rollups): این راهکارها از اثبات های رمزنگاری پیشرفته به نام اثبات دانش صفر استفاده می کنند تا اعتبار تراکنش ها را بدون نیاز به افشای جزئیات آن ها ثابت کنند. ZK-Rollups امنیت بالاتری دارند و نیازی به دوره چالش ندارند. zkSync و StarkNet از جمله پروژه های فعال در این زمینه محسوب می شوند.

معرفی برجسته ترین شبکه های لایه دوم

اکوسیستم لایه دوم اتریوم بسیار پویا و در حال رشد است و چندین شبکه محبوب در حال حاضر فعال هستند:

Optimism: یکی از پیشگامان رول آپ های خوش بینانه است که با سازگاری کامل با ماشین مجازی اتریوم (EVM)، به توسعه دهندگان امکان می دهد به راحتی برنامه های خود را از لایه یک به Optimism منتقل کنند.

Arbitrum: یکی دیگر از رول آپ های خوش بینانه محبوب است که با رویکردی متفاوت در معماری، تراکنش های سریع و ارزان را ارائه می دهد و اکوسیستم وسیعی از برنامه های غیرمتمرکز را به خود جذب کرده است.

Polygon (پالیگان): پالیگان که در ابتدا با نام Matic شناخته می شد، یک زنجیره جانبی (Sidechain) و همچنین مجموعه ای از راهکارهای لایه دوم است که برای بهبود مقیاس پذیری و کاهش کارمزدها طراحی شده است.

zkSync: یک رول آپ دانش صفر است که با ارائه تراکنش های بسیار سریع و ارزان، در عین حال امنیت بالای لایه یک را حفظ می کند. zkSync Era، نسخه جدید آن، سازگاری کاملی با EVM ارائه می دهد.

StarkNet: از دیگر رول آپ های دانش صفر است که با استفاده از فناوری STARK، اثبات های فشرده و کارآمدی را ایجاد می کند و برای کاربردهایی با نیاز به محاسبات پیچیده بسیار مناسب است.

۸. مقایسه جامع: اتریوم در برابر بیت کوین

در دنیای ارزهای دیجیتال، بیت کوین و اتریوم دو غول بزرگ و تأثیرگذار هستند. در حالی که هر دو بر پایه فناوری بلاک چین بنا شده اند و اهداف مشترکی در زمینه غیرمتمرکزسازی دارند، تفاوت های اساسی در فلسفه، طراحی و کاربردهای آن ها وجود دارد که درک آن ها بسیار مهم است.

شباهت ها:

• غیرمتمرکز بودن: هر دو شبکه توسط هیچ نهاد مرکزی کنترل نمی شوند و توسط شبکه ای گسترده از کامپیوترها در سراسر جهان اداره می شوند.
• تکنولوژی بلاک چین: هر دو از ساختار دفتر کل توزیع شده (بلاک چین) برای ثبت و تأیید تراکنش ها استفاده می کنند.
• ارز دیجیتال بومی: هر دو دارای یک ارز دیجیتال بومی هستند (BTC برای بیت کوین و ETH برای اتریوم) که قابل خرید و فروش و ذخیره ارزش هستند.

تفاوت های اساسی:

تفاوت های کلیدی بین این دو ارز دیجیتال را می توان در جدول زیر مشاهده کرد:

ویژگی	بیت کوین (Bitcoin)	اتریوم (Ethereum)
هدف اصلی	سیستم پرداخت الکترونیکی همتا به همتا، ذخیره ارزش (طلای دیجیتال)	پلتفرم برای برنامه های غیرمتمرکز (dApps) و قراردادهای هوشمند، سوخت وب 3.0
قابلیت ها	تراکنش های پولی ساده	قراردادهای هوشمند، dApps، DeFi، NFT، DAO، متاورس
مکانیزم اجماع	اثبات کار (Proof of Work – PoW)	اثبات سهام (Proof of Stake – PoS) (پس از The Merge)
عرضه توکن	محدود (۲۱ میلیون واحد)	نامحدود با مکانیزم تورمی/کاهشی کنترل شده (EIP-1559 و کاهش تولید پس از PoS)
سرعت تراکنش	کندتر (حدود ۱۰ دقیقه برای تأیید بلوک)	سریع تر (حدود ۱۲-۱۵ ثانیه برای تأیید بلوک)
کارمزد تراکنش	معمولاً بالاتر در زمان شلوغی	متغیر (گس)، قبل از لایه دوم بالا بود، با L2ها کاهش یافت
زبان برنامه نویسی	Script (محدود)	Solidity, Vyper (تورینگ کامل)
بنیان گذار	ساتوشی ناکاموتو (ناشناس)	ویتالیک بوترین و تیم بنیان گذاران

۹. کیف پول های اتریوم: نگهداری امن اتر

برای تعامل با شبکه اتریوم و نگهداری ارز دیجیتال اتر (ETH) و سایر توکن های مبتنی بر اتریوم (مانند توکن های ERC-20)، نیاز به یک کیف پول دیجیتال دارید. این کیف پول ها به شما امکان می دهند دارایی های خود را مدیریت، ارسال و دریافت کنید. انتخاب کیف پول مناسب، گامی حیاتی در حفظ امنیت دارایی های دیجیتال شماست.

انواع کیف پول

کیف پول های اتریوم را می توان به چند دسته اصلی تقسیم کرد:

1. کیف پول های نرم افزاری (Software Wallets): این کیف پول ها به صورت نرم افزار روی دستگاه های شما نصب می شوند یا از طریق مرورگر وب در دسترس هستند. آن ها برای استفاده روزمره و دسترسی آسان مناسب اند.
   • کیف پول های تحت وب (Web Wallets): مانند MetaMask، که به صورت افزونه مرورگر عمل می کنند و امکان تعامل مستقیم با برنامه های غیرمتمرکز (dApps) را فراهم می کنند.
   • کیف پول های موبایل (Mobile Wallets): مانند Trust Wallet یا Coinomi، که اپلیکیشن های موبایل هستند و دسترسی آسان و سریع را ارائه می دهند.
   • کیف پول های دسکتاپ (Desktop Wallets): مانند Exodus یا Atomic Wallet، که نرم افزارهای قابل نصب روی کامپیوتر هستند.
2. کیف پول های سخت افزاری (Hardware Wallets): این ها دستگاه های فیزیکی هستند که کلیدهای خصوصی شما را به صورت آفلاین ذخیره می کنند و بالاترین سطح امنیت را فراهم می آورند. Ledger و Trezor معروف ترین نمونه ها هستند. این کیف پول ها به عنوان Cold Wallet شناخته می شوند، زیرا به اینترنت متصل نیستند و از حملات آنلاین محافظت می کنند.

نکات امنیتی حیاتی

صرف نظر از نوع کیف پول انتخابی، رعایت نکات امنیتی زیر از اهمیت بالایی برخوردار است:

• نگهداری کلمات بازیابی (Seed Phrase): هنگام راه اندازی کیف پول، مجموعه ای از ۱۲ یا ۲۴ کلمه به شما داده می شود که کلمات بازیابی نامیده می شوند. این کلمات تنها راه دسترسی به دارایی های شما در صورت از دست دادن دستگاه یا فراموش کردن رمز عبور هستند. آن ها را در جایی امن و آفلاین یادداشت کرده و هرگز با کسی به اشتراک نگذارید.
• محافظت در برابر فیشینگ: همیشه از معتبر بودن وب سایت ها و اپلیکیشن هایی که با آن ها تعامل می کنید، اطمینان حاصل کنید. کلاهبرداران اغلب با استفاده از وب سایت های جعلی سعی در فریب کاربران دارند.
• استفاده از رمز عبور قوی: برای کیف پول های نرم افزاری، رمز عبور قوی و منحصربه فرد انتخاب کنید.

۱۰. خرید و سرمایه گذاری در اتریوم: راهنمای عملی

سرمایه گذاری در اتریوم، مانند هر دارایی دیجیتال دیگری، نیازمند آگاهی و احتیاط است. با توجه به پتانسیل بالای این پلتفرم در تحول دنیای دیجیتال، اتر به یک دارایی جذاب برای بسیاری از سرمایه گذاران تبدیل شده است.

چرا اتریوم یک دارایی ارزشمند است؟

ارزش اتریوم نه تنها از کمیابی و تقاضای بازار نشأت می گیرد، بلکه ریشه در کاربردها و نقش محوری آن در اکوسیستم وب ۳.۰ دارد. هرچه تعداد برنامه های غیرمتمرکز، پروتکل های DeFi و پروژه های NFT روی اتریوم بیشتر شود، تقاضا برای اتر (به عنوان سوخت شبکه) نیز افزایش می یابد. این تقاضا در کنار مکانیزم های ضدتورمی مانند EIP-1559، به پتانسیل رشد بلندمدت اتر کمک می کند. اتریوم یک پلتفرم پیشرو برای نوآوری است و جامعه توسعه دهندگان عظیمی دارد که به طور مداوم در حال بهبود و گسترش آن هستند.

روش های خرید اتر در ایران

در ایران، خرید اتر معمولاً از طریق صرافی های ارز دیجیتال داخلی انجام می شود. این صرافی ها امکان تبدیل ریال به اتر را فراهم می کنند. مراحل کلی خرید شامل موارد زیر است:

1. انتخاب صرافی معتبر: تحقیق کنید و یک صرافی ایرانی معتبر و امن را انتخاب کنید که دارای مجوزهای لازم و سابقه خوبی باشد.
2. احراز هویت: برای خرید و فروش در صرافی ها، باید فرآیند احراز هویت را طی کنید که شامل ارائه مدارک شناسایی و تأیید اطلاعات بانکی است.
3. واریز ریال: پس از احراز هویت، می توانید از طریق کارت بانکی خود، مبلغ مورد نظر را به حساب صرافی واریز کنید.
4. خرید اتر: با استفاده از موجودی ریالی خود، اتر را خریداری کرده و آن را به کیف پول شخصی خود منتقل کنید.

برخی کاربران نیز از روش دوم، یعنی خرید تتر (USDT) یا بیت کوین از صرافی های داخلی و سپس تبدیل آن به اتر در صرافی های بین المللی استفاده می کنند، اما این روش ممکن است پیچیدگی های بیشتری داشته باشد و نیازمند دانش بیشتری از نحوه کار با صرافی های خارجی است.

ریسک های سرمایه گذاری

سرمایه گذاری در اتریوم و سایر ارزهای دیجیتال، با ریسک هایی همراه است:

• نوسانات بازار: قیمت ارزهای دیجیتال بسیار نوسان پذیر است و می تواند در مدت زمان کوتاهی به شدت افزایش یا کاهش یابد.
• ریسک های نظارتی: قوانین و مقررات مربوط به ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف در حال تکامل هستند و تغییرات احتمالی می توانند بر قیمت و پذیرش آن ها تأثیر بگذارند.
• خطرات امنیتی: اگرچه شبکه اتریوم امن است، اما کیف پول های شخصی و صرافی ها ممکن است هدف حملات هکرها قرار گیرند.

۱۱. آینده اتریوم: نقشه راه و چشم اندازهای آتی

آینده اتریوم نه تنها به نوسانات بازار بلکه به توانایی آن در تحقق چشم انداز بلندمدت خود و حل چالش های باقی مانده بستگی دارد. نقشه راه اتریوم یک سند پویا است که توسط ویتالیک بوترین و جامعه توسعه دهندگان هدایت می شود و مراحل متعددی برای بهبود و توسعه را در بر می گیرد.

دیدگاه ویتالیک بوترین: نقشه راه جامع و فازهای آینده

ویتالیک بوترین، بنیان گذار اتریوم، چشم اندازی بلندپروازانه برای آینده این پلتفرم ترسیم کرده که شامل چندین فاز کلیدی است. این فازها نه تنها بر مقیاس پذیری و امنیت تمرکز دارند، بلکه به دنبال افزایش تمرکززدایی و پایداری شبکه نیز هستند.

نقشه راه کنونی اتریوم پس از The Merge، شامل فازهای اصلی زیر است:

• The Surge (شاردینگ): این فاز با هدف بهبود مقیاس پذیری اتریوم طراحی شده است. شاردینگ به معنای تقسیم بلاک چین به بخش های کوچک تر و موازی (شاردها) است که هر یک قادر به پردازش تراکنش ها به صورت مستقل هستند. این کار می تواند توان عملیاتی شبکه را تا هزاران تراکنش در ثانیه افزایش داده و کارمزدها را به شدت کاهش دهد.
• The Scourge: این فاز بر افزایش تمرکززدایی و مقاومت در برابر سانسور متمرکز است. هدف آن، کاهش ریسک متمرکزسازی احتمالی ناشی از سهام گذاران بزرگ یا تأییدکنندگان بلوک است.
• The Verge (Verkle Trees و بهبود کارایی نودها): این فاز به بهینه سازی ذخیره سازی داده ها و افزایش کارایی نودها (کامپیوترهایی که شبکه را اجرا می کنند) اختصاص دارد. Verkle Trees یک ساختار داده جدید است که حجم داده های مورد نیاز برای تأیید وضعیت بلاک چین را به شدت کاهش می دهد و به نودها اجازه می دهد تا با منابع کمتر به شبکه بپیوندند.
• The Purge (کاهش حجم تاریخچه): این فاز با هدف کاهش دائمی حجم داده های تاریخی که نودها باید ذخیره کنند، طراحی شده است. با حذف اطلاعات قدیمی و غیرضروری، نگهداری یک نود اتریوم آسان تر شده و نیاز به فضای ذخیره سازی کاهش می یابد.
• The Splurge (بهبودهای نهایی): این فاز شامل مجموعه ای از بهینه سازی ها و بهبودهای جزئی تر در لایه های مختلف شبکه است که تجربه کاربری و توسعه دهندگی را ارتقا می بخشد.

نقش اتریوم در وب ۳.۰

با این به روزرسانی ها، اتریوم به ستون فقرات اقتصاد غیرمتمرکز آینده و وب ۳.۰ تبدیل خواهد شد. این پلتفرم نه تنها بستری برای ارزهای دیجیتال و برنامه های مالی است، بلکه زیرساخت لازم برای اینترنت نسل سوم را فراهم می آورد؛ اینترنتی که در آن کاربران مالک داده های خود هستند، تعاملات بدون واسطه انجام می شود و نوآوری ها با سرعتی بی سابقه شکل می گیرند.

چالش ها و رقبا

با وجود چشم انداز روشن، اتریوم با چالش هایی نیز روبروست. رقابت فزاینده از سوی بلاک چین های لایه یک دیگر (مانند سولانا، کاردانو و بایننس اسمارت چین) که وعده مقیاس پذیری بالاتر و کارمزد کمتر را می دهند، یک چالش جدی محسوب می شود. با این حال، با توجه به بزرگترین اکوسیستم توسعه دهندگان، بیشترین ارزش قفل شده در پروتکل های DeFi و بالاترین سطح پذیرش، اتریوم همچنان پیشتاز این رقابت باقی مانده است.

۱۲. مزایا و معایب اتریوم: ارزیابی بی طرفانه

اتریوم، به عنوان یکی از پیشگامان فناوری بلاک چین، نقاط قوت و ضعف خاص خود را دارد. درک این موارد به سرمایه گذاران و کاربران کمک می کند تا تصمیمات آگاهانه تری بگیرند.

مزایای اتریوم

1. پلتفرم پیشرو برای نوآوری: اتریوم با معرفی قراردادهای هوشمند، بستری بی نظیر برای توسعه برنامه های غیرمتمرکز (dApps)، امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، توکن های غیرمثلی (NFT) و سازمان های خودگردان (DAO) فراهم کرده است.
2. بزرگترین اکوسیستم و جامعه توسعه دهندگان: اتریوم دارای وسیع ترین و فعال ترین جامعه توسعه دهندگان در دنیای بلاک چین است. این جامعه بزرگ به معنای نوآوری مداوم، امنیت بالا و پشتیبانی قوی است.
3. امنیت بالا: پس از انتقال به مکانیزم اثبات سهام (PoS)، امنیت شبکه اتریوم به طور قابل توجهی افزایش یافته است. با تعداد زیادی اعتبارسنج و مکانیزم های مجازات، حمله به شبکه بسیار پرهزینه و دشوار است.
4. غیرمتمرکز بودن: اتریوم یک شبکه کاملاً غیرمتمرکز است که توسط هیچ نهاد مرکزی کنترل نمی شود. این ویژگی آن را در برابر سانسور و دخالت دولت ها مقاوم می سازد.
5. انعطاف پذیری و استانداردهای توکن: استانداردهایی مانند ERC-20 و ERC-721، انعطاف پذیری بالایی را برای توسعه دهندگان فراهم کرده اند تا انواع توکن ها و دارایی های دیجیتال را به راحتی روی این پلتفرم ایجاد کنند.
6. پتانسیل رشد بالا: با توجه به نقش محوری در وب ۳.۰ و نقشه راه بلندپروازانه برای بهبود مقیاس پذیری، اتر پتانسیل رشد قابل توجهی در بلندمدت دارد.

معایب اتریوم

1. پیچیدگی فنی برای کاربران عادی: تعامل با اتریوم و درک مفاهیم فنی آن (مانند گس، قراردادهای هوشمند، لایه دوم) برای کاربران تازه کار می تواند پیچیده باشد.
2. کارمزدهای بالا در لایه یک: با وجود پیشرفت های حاصل از لایه دوم، استفاده مستقیم از شبکه اصلی اتریوم (لایه یک) در زمان های شلوغی، همچنان می تواند با کارمزدهای بالایی همراه باشد.
3. چالش های مقیاس پذیری (قبل از پیاده سازی کامل Sharding): اگرچه The Merge گامی بزرگ بود، اما راه حل نهایی برای مقیاس پذیری (شاردینگ) هنوز به طور کامل پیاده سازی نشده و تا آن زمان، لایه دوم ها نقش کلیدی ایفا می کنند.
4. رقابت فزاینده از سوی بلاک چین های جدید: بلاک چین های رقیب با مدل های مقیاس پذیرتر و کارمزدهای کمتر، در تلاشند تا سهمی از بازار اتریوم را به دست آورند.
5. خطرات امنیتی قراردادهای هوشمند: با وجود امنیت شبکه، قراردادهای هوشمند می توانند دارای باگ های کدنویسی باشند که منجر به سوءاستفاده و از دست رفتن دارایی ها شود، همانند حادثه DAO.

سوالات متداول

آیا هنوز می توان اتریوم را استخراج کرد؟

خیر، پس از به روزرسانی مهم The Merge در سپتامبر ۲۰۲۲، اتریوم از مکانیزم اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) منتقل شد. این بدان معناست که استخراج اتریوم به روش سنتی (ماینینگ) دیگر امکان پذیر نیست. اکنون اعتبارسنج ها با استیک کردن اتر به امنیت شبکه کمک می کنند و پاداش دریافت می کنند.

آیا اتریوم از بیت کوین پیشی می گیرد؟ (Flippening)

این سوال که در جامعه ارزهای دیجیتال با عنوان Flippening شناخته می شود، همواره مورد بحث است. با توجه به قابلیت های گسترده تر اتریوم (مانند قراردادهای هوشمند) و اکوسیستم فعال آن (DeFi، NFT، وب ۳)، بسیاری از تحلیلگران معتقدند که اتریوم پتانسیل پیشی گرفتن از بیت کوین را در آینده دارد. با این حال، بیت کوین جایگاه خود را به عنوان طلای دیجیتال و اولین ارز دیجیتال حفظ کرده است و پیش بینی دقیق بازارهای مالی غیرممکن است.

آینده قیمت اتریوم چگونه خواهد بود؟

هیچ کس نمی تواند با قطعیت قیمت ارزهای دیجیتال را در آینده پیش بینی کند. قیمت اتریوم به عوامل متعددی از جمله پذیرش جهانی فناوری بلاک چین، پیشرفت های فنی در نقشه راه اتریوم، قوانین و مقررات دولتی، رقابت با سایر بلاک چین ها و وضعیت کلی بازارهای مالی بستگی دارد. برخی تحلیلگران بر اساس کاهش عرضه اتر و افزایش تقاضا، پتانسیل رشد قابل توجهی را برای آن پیش بینی می کنند، اما سرمایه گذاری در آن همیشه با ریسک همراه است.

آیا اتریوم رایگان وجود دارد؟

پاسخ قاطعانه خیر است. اتریوم یک دارایی دیجیتال ارزشمند است و هیچ راه قانونی برای دریافت اتر رایگان وجود ندارد. هرگونه ادعایی در مورد اتر رایگان یا استخراج ابری رایگان معمولاً کلاهبرداری است و باید از آن ها اجتناب کرد.

اتریوم کلاسیک (ETC) چیست و چه تفاوتی با اتریوم دارد؟

اتریوم کلاسیک (ETC) نتیجه یک هاردفورک (انشعاب) در بلاک چین اتریوم در سال ۲۰۱۶ است که پس از حادثه هک DAO رخ داد. جامعه اتریوم در آن زمان تصمیم گرفت برای بازگرداندن سرمایه های دزدیده شده، بلاک چین را به عقب برگرداند. کسانی که با این تصمیم مخالف بودند و به اصل تغییرناپذیری بلاک چین اعتقاد داشتند، به مسیر بلاک چین اصلی ادامه دادند و آن را اتریوم کلاسیک نامیدند. بنابراین، اتریوم کلاسیک همان زنجیره اولیه اتریوم است که تغییرناپذیری را حفظ کرد، در حالی که اتریوم فعلی (ETH) زنجیره جدیدی است که پس از هاردفورک شکل گرفت. ETC همچنان از اثبات کار استفاده می کند و از نظر توسعه و ارزش بازار، کوچکتر از ETH است.

چه تعداد توکن روی شبکه اتریوم وجود دارد؟

تعداد دقیق توکن های ساخته شده بر روی شبکه اتریوم به طور مداوم در حال تغییر و افزایش است. با استفاده از استاندارد ERC-20 (برای توکن های قابل تعویض) و ERC-721/ERC-1155 (برای توکن های غیرمثلی یا NFT)، هزاران پروژه و دارایی دیجیتال روی اتریوم ایجاد شده اند. این تعداد شامل توکن های مالی، توکن های حاکمیتی، استیبل کوین ها، NFTهای هنری و کلکسیونی، و بسیاری موارد دیگر می شود و به میلیون ها توکن می رسد.

جمع بندی

اتریوم، فراتر از یک ارز دیجیتال، به عنوان یک زیرساخت انقلابی، مسیر اینترنت و اقتصاد دیجیتال آینده را روشن کرده است. با معرفی قراردادهای هوشمند، این پلتفرم به سنگ بنای برنامه های غیرمتمرکز، امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، توکن های غیرمثلی (NFT) و سازمان های خودمختار (DAO) تبدیل شده است. گذار موفقیت آمیز به مکانیزم اثبات سهام، گام بزرگی در جهت پایداری محیط زیستی و مقیاس پذیری این شبکه بود.

با وجود چالش هایی مانند پیچیدگی فنی و رقابت فزاینده، جامعه فعال توسعه دهندگان و نقشه راه بلندپروازانه اتریوم، این پلتفرم را در مسیر تکامل و نوآوری مداوم نگه داشته است. آینده اتریوم نه تنها به نوسانات قیمتی بلکه به توانایی آن در ارائه راهکارهای عملی و ارزش آفرینی در زندگی روزمره وابسته است. با چشم انداز شاردینگ و دیگر به روزرسانی ها، اتریوم نه تنها یک بازیگر اصلی، بلکه معمار و پیشگام در ساخت دنیای دیجیتال غیرمتمرکز باقی خواهد ماند. برای هر کسی که به دنبال درک و مشارکت در این انقلاب دیجیتال است، شناخت عمیق اتریوم و قابلیت های آن، گامی ضروری و الهام بخش خواهد بود.